Preventie met blijvende gedragsverandering blijkt lastig te realiseren. Zicht op eigen gezondheid met wearables helpt bij gedragsverandering.
Preventie staat hoog op de agenda. Voorkomen is beter dan genezen. Het vorige kabinet heeft in 2018 duidelijke preventie-doelen afgesproken. Vastgelegd in een Nationaal Preventie Akkoord. Recent is naar de resultaten gekeken. Van de 39 doelen is slechts een derde behaald, de meeste anderen niet of de informatie daaromtrent ontbreekt. Mensen roken nog. Mensen drinken nog. Ondanks Preventieakkoord is nog steeds de helft van de volwassenen te zwaar (volkskrant.nl) Dat blijkt uit de Gezondheidsenquête / Leefstijlmonitor 2021 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in samenwerking met het RIVM, het Trimbos-instituut en expertisecentrum Pharos. Eigenlijk is het niet bereiken van de preventiedoelen jammer.
Wat vraagt preventie? Hoe maak je mensen bewust van hun levensstijl en stimuleer je ze om gezondere dingen te doen. Voorlichting is goed, maar dat beklijft maar bij een deel van de bevolking.
Dan Ariely stelt in zijn boek Volmaakt Onvoorspelbaar dat het een wijdverbreid misverstand is, dat meer bewustzijn en vaardigheden voldoende zijn om gedrag te veranderen. Het vergroten van het bewustzijn en de motivatie leidt in het beste geval tot het vergroten van de intentie om te veranderen.
Wat is nodig voor een gedragsverandering? In zijn boek De Ladder geeft Ben Tiggelaar een model om inzichten rond gedragsverandering te ordenen. Hij onderscheidt drie treden van de ladder:
- Stel doelen, wat is het beoogde resultaat
- Welk gedrag hoort hierbij, maak het concreet
- Wat ondersteunt het nieuwe gedrag
Ben Tiggelaar benadrukt, dat trede 3 essentieel is: ondersteuning van de gedragsverandering. Welke zaken helpen gedragsverandering mogelijk te maken en vol te houden.
Passen we dit toe op leefstijlverandering om gezondheid te beteren dan is er een toenemend aantal hoopgevende onderzoeksresultaten naar het effect van leefstijlinterventies die gebruik maken van wearables en andere eHealth functies. Deze wearables hebben als ondersteuning een positief effect op gezond eten bij risico op Diabetes Mellitus Type 2 en op hypertensie. Dit geldt ook voor de aanpak om de kans op burnout bij verpleging te verkleinen en voor leefstijlverandering bij vrouwen behandeld voor borstkanker. eHealth helpt om de leefstijlverandering duurzaam te laten slagen: blijvend gezonder eten, meer bewegen, stress verminderen, minder drinken en voldoende slapen.
Inzicht met een wearable. Met een smartwatch krijg je inzicht in hoeveel je beweegt, hoeveel calorieën je verbrandt, hoe je stress niveau is, hoe je slaap gelopen is (of je voldoende hersteld bent). Meetgegevens uit de smartwatch confronteert je met je eigen voornemens en je gedrag. Te weinig bewogen, te laat naar bed, net te veel gedronken, slechter geslapen en brak de volgende dag.
Het helpt als je regelmatig met je neus op de feiten wordt gedrukt, zo heb ik zelf gemerkt sinds ik voor het eerst schrok toen ik op mijn smartwatch van de impact van twee biertjes op mijn lichaam zag: vele uren aanhoudende HRV stress en een beroerde slaap. Ik kan precies zien dat pas om 4.00 uur’s ochtends mijn lichaam echt rustig was. Ook zie ik dat mijn slaapkwaliteit dan belabberd is. Geloof het of niet, maar die onmiddellijke confrontatie met het effect van alcohol heeft mijn intake van alcohol teruggebracht naar heel sporadisch: vele weken niet, en dan weer een paar glazen bij een speciale gelegenheid. Maar ook dan zie ik het effect weer onmiddellijk optreden. Verschil is dat ik er dan bewust voor kies.
Het lijkt me belangrijk om te kijken of gerichte inzet van wearables bijdraagt om lifestyle verandering duurzaam te laten slagen. Misschien een idee om wearables breder uit te zetten om duurzame gedragsverandering mogelijk te maken. De kosten van de wearable vallen in het niet bij de voordelen van een gezonde leefstijl.
Oh ik hoor een piepje, het wordt tijd dat ik ga bewegen …
Frank Prins , Health in Transition